Những cánh chim không mỏi.

Ngày 24/4/1955, tên lính viễn chinh cuối cùng đã rút khỏi khu tập kết, khu mỏ Hồng Quảng hoàn toàn được giải phóng. Thực dân Pháp rút đi đã mang theo các tài liệu quan trọng về điều tra địa chất và khai thác than với ý đồ gây cho ta khó khăn cho việc phục hồi khai thác các mỏ than và công tác điều tra, thăm dò địa chất. Nhu cầu về than để duy trì sự hoạt động của các cơ sở kinh tế, khôi phục sản xuất sau chiến tranh được Nhà nước quan tâm đặc biệt. Nhằm tạo điều kiện cho Ngành than phát triển nhanh với bước đi vững chắc, Nhà nước đã có chủ trương triển khai công tác thăm dò than ở khu mỏ vùng Đông Triều, Uông Bí, Hòn Gai, Cẩm Phả và các đoàn Địa chất tìm kiếm thăm dò than đã ra đời. Đoàn thăm dò than Hòn Gai lấy phiên hiệu là Đoàn số 9 - tiền thân của Công ty Địa chất Mỏ - TKV ngày nay - đã ra đời vào ngày 01/9/1958 theo Quyết định số 223/ĐC của Sở Địa chất thuộc Bộ Công nghiệp nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.

Trải qua chặng đường hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, để phù hợp với tình hình của từng giai đoạn cũng như để đáp ứng tốt mọi yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng, của công cuộc xây dựng và kiến thiết đất nước, Công ty Địa chất Mỏ - TKV đã nhiều lần thay tên, chuyển đổi mô hình tổ chức; phạm vi hoạt động, chức năng nhiệm vụ theo đó cũng ngày càng mở rộng hơn. Từ cái tên khai sinh ban đầu là Đoàn Thăm dò 9, đến ngày 7/11/1964 được nâng cấp thành Liên đoàn Địa chất 9 với các đoàn thăm dò trực thuộc; rồi đổi tên thành Công ty Địa chất và KTKS từ ngày 01/1/1992. Từ tháng 4/1996 Công ty có thêm hai thành viên mới là Xí nghiệp Thăm dò Khai thác than (Công ty Than Hòn Gai) và Xí nghiệp Thăm dò Khảo sát 4 ( Công ty Than Cẩm Phả).

Từ ngày 01/5/2003, chính thức mang tên Công ty Địa Chất Mỏ -TKV, làm nhiệm vụ tìm kiếm thăm dò địa chất, sản xuất vật liệu xây dựng và các hoạt động dịch vụ khác.

Qua 52 năm hoạt động, những người Địa chất Mỏ đã vượt qua muôn vàn khó khăn gian khổ, thử thách, hy sinh, luôn khiêm tốn học hỏi, không ngừng học tập nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật nghiệp vụ, nâng cao trình độ quản lý, vững bước đi lên ngày càng trưởng thành về mọi mặt. Trong những lúc khó khăn nhất của nền kinh tế đất nước, những người Địa chất vẫn vững vàng, đảm đương mọi nhiệm vụ được giao, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của từng giai đoạn cách mạng. Từ những lộ trình khảo sát ban đầu, bản đồ địa chất tỉ lệ 1/50.000 đến 1/25.000 đã được lập cho toàn bể than. Bản đồ địa chất tỉ lệ 1/5000 đến 1/2000 đã được lập trên hầu hết các khu vực tìm kiếm, thăm dò bể trầm tích chứa than, là cơ sở tin cậy cho việc thăm dò tỉ mỉ phục vụ thiết kế  khai thác các mỏ than.

Thấm nhuần phương châm: “Từ tài nguyên khoáng sản và nguồn nhân lực đi lên giàu mạnh” của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, ý thức được tầm quan trọng của tài nguyên khoáng sản đối với sự phát triển của kinh tế đất nước, trong 52 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ CBCNV của Công ty Địa chất Mỏ - TKV đã không ngừng nỗ lực, đi sâu vào lòng đất tìm kiếm, đánh thức tiềm năng để phục vụ cho ngành công nghiệp Mỏ, lập nhiều chiến công rất đáng tự hào.

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương tới thăm và dự Lễ kỷ niệm 50 năm Truyền thống Công ty (01/9/1958 - 01/9/2008).

52 năm qua, những người Địa chất Mỏ -TKV đã: Khoan vào lòng đất 2.504.409 m khoan trong đó có 2.790.000 m khoan sâu; Đào 1.400.000 m³ hào; 21.694 m lò thăm dò; 28.397 m giếng thăm dò; giao nộp vào lưu trữ 439 báo cáo địa chất các loại. Những báo cáo địa chất đó là những tài liệu vô giá, nó đã chỉ cho thấy nước ta có nhiều nguồn than lớn là: Bể than Quảng Ninh, bể than đồng bằng sông Hồng, than vùng nội địa, than bùn... Những kết quả đo đạc thăm dò chính xác, tỉ mỉ về những nguồn vàng đen quý giá đó đã trở thành cơ sở quan trọng để phát triển ngành than phục vụ đắc lực cho sự phát triển kinh tế đất nước. Về khoáng sản phi kim loại và vật liệu xây dựng, các báo cáo thăm dò địa chất cũng đã chỉ rõ: vùng Đông Bắc Việt Nam có hàng chục tỷ mét khối đá vôi, hàng trăm triệu khối đất sét, cát, sạn, sỏi là nguyên liệu phong phú cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng, xi măng, gạch ngói, thuỷ tinh... Các loại Kaolin, Pyrôfilit là nguyên liệu cho sản xuất gốm sứ, gạch chịu lửa, đồ mỹ nghệ, xuất khẩu, thạch anh dùng trong quang học, pha lê. Ngoài ra, còn có nhiều loại khoáng sản quý khác như: Antimon, đồng, mangan, vàng, limenit, pirit đã và đang được đánh giá với mức độ khác nhau. Các loại nước dưới đất dùng giải khát, chữa bệnh, bồi dưỡng sức khoẻ đồng thời phục vụ các ngành công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt của nhân dân.

Sau bước chân mở đường thấm đẫm mồ hôi, xương máu của người Địa chất, nhiều nhà máy, công trường, hầm mỏ, khu công nghiệp, khu phố, làng xã nối tiếp nhau mọc lên. Đó là những hình ảnh sinh động minh chứng cho lý tưởng cao đẹp của mỗi người Địa chất: “Tìm nhiều tài nguyên khoáng sản làm giàu cho Tổ quốc”. Không chỉ vậy, quá trình hình thành và phát triển của Công ty Địa chất Mỏ - TKV luôn gắn liền với lịch sử phát triển của đất nước, gắn liền với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và bảo vệ biên giới đất nước.

Song song với nhiệm vụ sản xuất, nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ sản xuất, bảo vệ Tổ quốc luôn được Công ty quan tâm thực hiện tốt. Những người Địa chất đã lập được nhiều chiến công trong sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Công ty đã có trên 1.330 thanh niên lên đường nhập ngũ, cầm súng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Trong bất kỳ điều kiện và hoàn cảnh nào, Công ty luôn đảm bảo tốt mọi bí mật quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân, thực hiện công tác quốc phòng toàn dân. 

Miệt mài viết những chiến công.

Nửa thế kỷ qua, các thế hệ những người Địa chất đã nối tiếp nhau trong cuộc hành trình tìm kiếm tài nguyên trên khắp nẻo đường của Tổ quốc. Từ năm 2006, những người Địa chất Mỏ – TKV đã vượt qua dãy Trường Sơn sang Lào và Campuchia phục vụ cho chiến lược phát triển của Tập đoàn. Như những người lính xung kích trên mặt trận tìm kiếm tài nguyên, ở bất cứ nơi đâu, trong bất cứ hoàn cảnh nào, những người Địa chất Mỏ - TKV cũng luôn thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống, coi nhẹ khó khăn, gian khổ. Từ khi được trở về với đại gia đình Than - Khoáng sản Việt Nam, bằng những nỗ lực của chính mình, được sự giúp đỡ của Tập đoàn, những người Địa chất Mỏ - TKV đã được trở về với chuyên ngành của mình, được chủ động trong suy nghĩ, được chắp cánh những ước mơ và đóng góp nhiều hơn trí tuệ và sức lực của mình vào sự nghiệp phát triển của ngành Than.

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết về thăm và làm việc tại Công ty

Cùng với sự lớn mạnh của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Công ty Địa chất Mỏ - TKV cũng đã có bước trưởng thành lớn mạnh. Từ năm 2003 đến nay có thể coi là giai đoạn phát triển mạnh nhất của Công ty. Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và nhu cầu tăng đột biến về năng lượng đã mở ra nhiều nhiệm vụ mới cho công tác địa chất, công ty có nhiều việc làm, hoạt động ổn định, đời sống cán bộ công nhân viên cao hơn nhiều so với những năm trước đây.

Năm 2003 doanh thu của Công ty đạt 41.001 tỷ đồng, nộp ngân sách: 0,898 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế: 0,111 tỷ đồng, thu nhập bình quân của người lao động: 1.796 triệu đồng/người/tháng thì đến năm 2007 con số này đã tăng lên nhanh chóng, lần lượt là: 144.390 tỷ đồng - 10.421 tỷ đồng - 3.524 tỷ đồng - 5.069 triệu đồng/người/tháng. Năm 2009, mặc dù khủng hoảng kinh tế thế giới và khu vực diễn ra phức tạp, khó lường đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các doanh nghiệp trong nước, ngành than cũng không là ngoại lệ, thế nhưng bằng những hướng đi đúng đắn, Ban lãnh đạo Công ty đã táo bạo và quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp trọng tâm chèo lái đoàn tàu Địa chất Mỏ - TKV đi đúng hướng, doanh thu đạt 343,34 tỷ đồng, nộp ngân sách 14,137 tỷ, lương bình quân đạt 7.185.000đ/tháng. Về cơ bản, Công ty không gặp khó khăn nào đáng kể, doanh thu, lợi nhuận vẫn tăng đều, việc làm của người lao động ổn định và thu nhập tăng. Đặc biệt, năm 2008 là năm đầu tiên sau đúng 36 năm những người Địa chất Mỏ - TKV mới vượt được đỉnh điểm thi công - con số lịch sử 80.288 m khoan sâu từ năm 1972. Năm 2009 khối lượng khoan thăm dò đạt 115.602,6 m.

Lễ đón nhận Huân chương Độc lập hạng Nhì ngày 01/9/2008.

Qua 52 năm xây dựng và phát triển, Công ty Địa chất Mỏ - TKV đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Độc lập hạng Nhì năm 2008; Huân chương Độc lập hạng Ba năm 1998. Cúp Vàng Doanh nghiệp tiêu biểu Việt Nam năm 2009. Bằng khen của Tập đoàn Công nghiệp Than- Khoáng sản Việt Nam liên tục 03 năm 2004-2007; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2006 và nhiều Bằng khen của UBND tỉnh Quảng Ninh... Công ty cũng vinh dự nhiều lần được đón tiếp các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta cũng như các nước bạn tới thăm và làm việc.

Chuẩn bị hành trang, vững bước trên đường hội nhập.

Đặc thù của công tác địa chất là luôn đi trước một bước, người Địa chất cũng là người lính mở đường, người đặt nền móng quan trọng đầu tiên cho quá trình khai thác công nghiệp. Để đánh thức những tiềm năng đang ngủ sâu dưới lòng đất thì sức người không đủ mà cần thiết phải có sự hỗ trợ, giúp đỡ của các thiết bị máy móc, công nghệ hiện đại. Chính vì vậy mà Công ty đã mạnh dạn đầu tư các thiết bị, máy móc có tính năng kỹ thuật cao, áp dụng có hiệu quả các tiến bộ kỹ thuật mới vào tìm kiếm tài nguyên trong lòng đất. Cụ thể là: 30 bộ máy khoan XY-42, HXY-5, ba bộ khoan Boart Longyear (Canada) có khả năng khoan sâu 1.000-1.200m, một bộ máy khoan tự hành CS-3001 có khả năng khoan sâu 2.000-2.200m. Các bộ máy khoan đều là thiết bị đồng bộ, công nghệ hiện đại, giảm được thời gian phụ trợ, tăng thời giàn khoan thuần tuý và cải thiện được điều kiện làm việc, giảm cường độ lao động cho người thợ địa chất. Công ty đã đầu tư bốn bộ máy khoan XY-1A phục vụ khoan địa chất công trình và thủy văn; năm bộ khoan KĐ-150 phục vụ khoan thăm dò than, thăm dò phát hiện các túi nước, túi khí tiềm ẩn hiểm họa trong các mỏ hầm lò. Bên cạnh đó, Công ty còn coi trọng nghiên cứu ứng dụng thành công công nghệ khoan ống mẫu luồn, công nghệ khoan tiên tiến nhất hiện nay và sử dụng dung dịch Ben-tô-nit, polime và một số phụ gia khác thi công các công trình khoan sâu và đặc biệt có hiệu quả cao đối với những lỗ khoan có địa tầng, cấu trúc địa chất phức tạp. Đầu tư mua sắm máy định vị GPS; các thiết bị phân tích mẫu; thiết bị có cấu hình cao; khôi phục, nâng cấp, đầu tư mới các trạm địa vật lý phục vụ sản xuất, kinh doanh đạt hiệu quả.

Chuẩn bị đưa thiết bị DELTA 525 (Hãng Boart Longyear) vào hoạt động.

Nét nổi bật nhất trong quá trình đầu tư chiều sâu ở Công ty Địa chất Mỏ - TKV là đã động viên cán bộ, công nhân viên mạnh dạn nghiên cứu và ứng dụng có hiệu quả nhiều sáng kiến, cải tiến kỹ thuật như gia công thêm bộ tháp thế chân kiềng tạo cho máy khoan KĐ-150 chuyên dùng khoan trong lò có thể sử dụng khoan được cả ngoài tầng lộ thiên; cải tiến lắp đặt các bộ máy khoan XY-42, Boart Longyear từ cố định thành xe khoan tự hành; thay đổi quy trình lắp đặt và dựng tháp khoan của máy HXY-5... làm cho việc quản lý, sử dụng các thiết bị mới đầu tư giảm được thời gian lắp đặt, di chuyển nhanh gọn, bảo đảm an toàn kỹ thuật và đạt hiệu quả kinh tế cao...Theo nhận định của các nhà chuyên môn, việc áp dụng công nghệ mới trong lĩnh vực khoan thăm dò khoáng sản đã tăng năng suất lao động lên 170-180% so với năng suất khoan thuần tuý trước kia. Mới đây, Công ty đã thực hiện thành công việc thử nghiệm ứng dụng phương pháp thăm dò địa vật lý bằng sóng radar, sóng điện từ, sóng vi địa chấn trong hầm lò tại khu mỏ Mông Dương nhằm xác định chính xác hơn cấu trúc địa chất, phát hiện các cấu tạo tiềm ẩn rủi ro, nguy hiểm trước gương lò như các túi nước, túi khí, lò khai thác cũ,.... Tiến bộ kỹ thuật này, sắp tới sẽ được đưa vào ứng dụng rộng rãi.

Đội ngũ những người Địa chất cũng đã không ngừng trưởng thành, đông đảo về số lượng, lớn mạnh về chất lượng, luôn hăng hái trên mỗi nẻo đường. Công ty đã đầu tư xây dựng, tạo điều kiện tốt nhất về nơi ăn, chốn ở, các điều kiện sinh hoạt văn hoá thể thao cho công nhân; kịp thời phát hiện khen thưởng kịp thời để khuyến khích động viên các nhân tố tích cực trong phong trào thi đua lao động sản xuất, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật tạo động lực thúc đẩy mạnh mẽ công tác thi đua khen thưởng góp phần hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Với đặc thù công việc tiềm ẩn nhiều rủi ro nên vấn đề an toàn lao động luôn được lãnh đạo Công ty đặt lên hàng đầu. Mạng lưới an toàn vệ sinh viên được củng cố thường xuyên, người lao động bắt buộc phải tuân thủ nghiêm mọi quy trình quy phạm an toàn trong lao động sản xuất, hạn chế tối đa tai nạn lao động, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người lao động, cho doanh nghiệp.

Bên cạnh công tác chuyên môn, Công ty Địa chất Mỏ - TKV là một doanh nghiệp luôn tích cực trong hoạt động xã hội, vì sự phát triển cộng đồng. Luôn tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực từ thiện, nhân đạo, thực hiện tốt các phong trào đền ơn đáp nghĩa, lá lành đùm lá rách. Công ty đã nhận phụng dưỡng suốt đời 02 Mẹ Việt Nam Anh hùng là Nguyễn Thị Lộc và Nguyễn Thị Phú tại tỉnh Quảng Nam. ủng hộ và giúp đỡ các xã nghèo trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh như: xã Quảng Thịnh - huyện Hải Hà; xã Đạp Thanh - huyện Ba Chẽ, xã Đại Thành huyện Tiên Yên... Xây dựng, hình thành Làng Địa chất 906 tại thôn Trại Hà - xã Yên Thọ - huyện Đông Triều và được UBND huyện Đông Triều cấp bằng công nhận Làng Văn hoá. Đây là khu dân cư tập trung các gia đình cán bộ, công nhân trong ngành địa chất với trên100 hộ sinh sống, hỗ trợ kinh phí xây dựng 01 trường tiểu học, khoan 01 giếng khoan phục vụ dân sinh trong làng. Công ty luôn vận động cán bộ, công nhân lao động ủng hộ các quỹ nhân đạo xã hội như: Quỹ Mái ấm Công đoàn, Quỹ Vì trẻ thơ, Quỹ Tài năng trẻ tỉnh Quảng Ninh, Quỹ ủng hộ người tàn tật, Quỹ ủng hộ nạn nhân chất độc màu da cam, Quỹ Bảo trợ trẻ em nghèo vượt khó, ủng hộ giúp đỡ nạn nhân bị bão lụt...

Với những nỗ lực không mệt mỏi, càng ngày, người thợ Địa chất càng khẳng định được vị trí tiên phong của mình trong lĩnh vực thăm dò, khảo sát khoáng sản, đóng góp xứng đáng vào mỗi bước trưởng thành lớn mạnh của đại gia đình Than- Khoáng sản Việt Nam.

Thắp sáng Truyền thống người Địa chất

Nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của công tác thăm dò, dịch vụ địa chất, trắc địa trong toàn bộ nhiệm vụ của ngành Than - Khoáng sản, CBCNV, Công ty quyết thực hiện tốt, có chất lượng và hiệu quả các nhiệm vụ được giao nhằm đáp ứng tốt nhất chosự phát triển ngành Than- Khoáng sản Việt Nam.

Đồng chí Vũ Văn Đông: Bí thư Đảng uỷ - Giám đốc Công ty tại Lễ trao tặng Cúp Vàng "Doanh nghiệp Tiêu biểu Việt Nam" lần thứ nhất, Cúp Vàng "Lãnh đạo Xuất sắc" lần II năm 2009.

Mục tiêu phấn đấu cụ thể của Công ty trong tương lai là: Mức tăng trưởng hàng năm trên 17%. Lợi nhuận trước thuế năm sau cao hơn năm trước 12%. Thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước và các khoản nộp khác theo quy định, năm sau nộp cao hơn năm trước trên 10%. Tỷ suất lợi nhuận thực hiện trên vốn chủ sở hữu đạt trên 12%. Tổ chức Đảng đạt trong sạch vững mạnh, các tổ chức đoàn thể hoạt động có hiệu quả. Mở rộng các hoạt động khảo sát thăm dò khoáng sản tại vùng Tây Nguyên, nước CHDCND Lào...

Thắp sáng truyền thống 52 năm đầy vinh quang, trong mỗi trái tim của người Địa chất Mỏ - TKV hôm nay luôn tràn đầy nhiệt huyết và khát vọng vươn lên chinh phục mỗi tầng sâu, phát hiện thêm những nguồn khoáng sản quý để phục vụ cho sự phát triển của ngành Than nói riêng và ngành công nghiệp nói chung. Trước mắt sẽ còn nhiều khó khăn, thử thách nhưng đôi chân của những người Địa chất sẽ không bao giờ biết mỏi, trái tim những người Địa chất Mỏ - TKV sẽ luôn tràn đầy nhiệt huyết. Và họ sẽ tiếp tục viết tiếp vào bảng vàng thành tích của mình những chiến công lặng thầm mà cao cả./.